Dünya nüfusunun hızlı bir şekilde artması ve bilinçsiz bir tüketim kültürünün gelişmesi, içerisinde yaşadığımız gezegenin büyük bir atık çöplüğü haline gelmesine neden oldu. Doğada çözünmesi binlerce yılı bulabilen plastik atıklar, her gün milyarlarca kez yeniden doğaya salınıyor. Bugünün dünyasında bile etkileri güçlü bir şekilde hissedilen bu durum, yarının dünyasını da ciddi olarak tehdit ediyor. Oysa entegre atık yönetimi ile bu problemin üstesinden gelebilmek ve dünyayı hem bugün hem de gelecekte felaketlerden koruyabilmek mümkün.
Entegre atık yönetimi, atık olarak tanımlanan her şeyin çevreye ve ekonomiye olumsuz etkileri minimum olacak şekilde değerlendirilmelerini ya da bertaraf edilmelerini ifade eder. Sürdürülebilir yaşam için büyük önem arz eden bu uygulamalar sayesinde atıkların dünyaya vermiş olduğu zararı durdurulabilir ve uzun vadede dünyanın kendi yaralarını sarması desteklenmiş olur.
Başarılı Atık Yönetiminin Bileşenleri
Atıklarla mücadele edebilmek ve dünyayı daha yaşanılır kılabilmek adına atık yönetimi son derece önemli. Ancak atık yönetimde başarıyı sağlayabilmek için, süreçlerin birbirlerine entegre edilmesi şart. Atık yönetimi denildiği zaman, çoğu insan atıkların toplanması ve geri dönüştürülmesi ile sınırlı olduğunu düşünüyor. Oysa atık yönetiminin farklı bileşenleri ve süreçleri var. Atıksız bir dünya inşa edebilmek için tüm bu bileşenlerin ve süreçlerin birbirleriyle entegre edilmelerine gereksinim duyulur.
Atık Önleme
Atık önleme, özellikle endüstriyel alanlarda yapılan üretim sonrasında ortaya çıkan atıklar nedeniyle çevrenin zarar görmemesi ve atıkların olumsuz etkilerinin minimize edilmesi için tüm tedbirlerin alınmasını ifade eder. Sanayi atıklarının artırılmadan, filtre edilmeden, ayrıştırılmadan doğrudan çevreye bırakılmasının yaratacağı riskler, atık önleme ile engellenebilir. Bazı atık önleme uygulamalarının maliyetleri yüksek olsa da uzun vadede hem işletmeye hem de çevreye sağlayacağı katkının göz önünde bulundurulması gerekir.
Atık Azaltma
Atık azaltma, atıklarla mücadelede atılabilecek ilk ve en etkili adım. Zira bir atığı var etmemek, ortaya çıkan bir atığı yok etmeye çalışmaktan çok daha kolay. Endüstriyel alanlarda, evlerde, iş yerlerinde, okullarda ve diğer toplumsal yaşam alanlarında atık üretimini azaltarak bu sürece katkı sağlayabilmek mümkün. Atık azaltma için alınabilecek tedbirlerden bazıları şu şekilde sıralanabilir:
- Tek kullanımlık ürünler yerine, atığa dönüşmeyen ve uzun yıllar kullanılabilecek ürünleri tercih etmek
- Temizlikte ve kozmetikte organik içerikli ürünler kullanmak
- Plastik ambalajlı bakliyat ürünleri yerine, temiz ve açık bakliyat satın almak
- Market alışverişlerinde ihtiyaç olmayan şeyleri almamak, israftan kaçınmak
- Okullarda ve iş yerlerinde atıksız bir yaşamın önemine dair bilgilendirici çalışmalar yapmak.
Yeniden Kullanım
Yeniden kullanım da atık yönetiminin önemli bileşenlerinden biri. Kullanım ömrünü tamamlayan ve işlevsiz hale gelen ürünleri farklı işlemlerden geçirerek yeniden kullanmak da daha temiz bir çevreye zemin hazırlar. Bitmiş salça kutularıyla yoğurt kovalarını boyayıp saksı haline getirmek, eski kıyafetlerden bez çanta ya da dekoratif ürünler yapmak gibi pek çok fikir bu doğrultuda uygulanabilir.
Geri Dönüşüm
Geri dönüşüm, alınan tüm tedbirlere ve atık azaltma önlemlerine rağmen ortaya çıkan atıkların geri dönüştürülmesini ifade eder. Entegre atık yönetiminin bu kısmında öncelikle atıklar toplanır ve ayrıştırılır. Sonra da her atık kendi türüne en uygun yöntem kullanılarak geri dönüştürülür. Bu dönüşüm işlemiyle elde edilen hammaddeler, endüstrinin farklı kollarında yeniden hammadde olarak sahne alırlar. Geri kazanım olarak da adlandırılan bu süreç, doğanın büyük bir atık yükünden kurtulmasını sağlar. Geri dönüşüm bilincinin toplumsal olarak kazanılması, bu sürecin daha da kolaylaşmasına yardımcı olur.
